ایزوپروپیل الکل

ایزوپروپیل الکل Isopropyl Alcohol  

 ایزوپروپیل الکل با نام تجاری Alcojel و فرمول شیمیاییCH ۳CHOHCH۳ یکی از مواد شیمیایی پرکاربرد در صنایع مختلف است. ایزوپروپیل الکل یک ترکیب شیمیایی بی رنگ و قابل اشتعال با بوی قوی است که کاربرد اصلی آن در مواد ضد عفونی کننده و شوینده است. این الکل درسال ۱۹۲۰ برای اولین بار با هیدراسیون پروپن تولید شد. عمده مصرف این الکل در آن زمان اکسیداسیون و تولید استون بود که اولین بار در جنگ جهانی اول برای تهیه کوردیت ، محصولات دود زا و ماده محرک انفجاری مورد استفاده قرار گرفت.

این ماده ایزومر پروپیل الکل با خواص ضد باکتریایی است که در صابون ها و لوسیون ها به عنوان ضدعفونی کننده مورد استفاده قرار می گیرد. اگرچه مکانیسم دقیق عمل ضد عفونی کننده این ماده مشخص نیست ، اما ممکن است ارگانیسم ها را با دناتوراسیون پروتئین ها و DNA ، تداخل درمتابولیسم سلولی و حل کردن غشاء لیپوپروتئینی از بین ببرد.

خواص شیمیایی و فیزیکی ایزوپروپیل الکل

ایزوپروپیل الکل در آب ، اتانول ، اتر و کلروفرم قابل انحلال است. این ماده اتیل سلولز ، پلی وینیل بوتیرات ، بسیاری از روغن ها ، آلکالوئیدها و رزین های طبیعی را حل می کند. از نظر رنگ ایزوپروپیل الکل یک مایع بی رنگ است که در گریدها و درصدهای مختلف در دسترس است. بر خلاف اتانول یا متانول ، این ماده با محلول های نمکی قابل اختلاط نیست و می توان با افزودن نمکی مانند کلرید سدیم آنرا از محلول های آبی جدا کرد.

الکل ها و محلول ها ضدعفونی کننده دست حاوی محلول ۶۰-۷۰٪ ایزوپروپیل الکل یا اتانول در آب هستند. آب برای باز کردن منافذ غشای باکتریها مورد نیاز است که به عنوان دریچه ای برای ورود الکل عمل می کند.

موارد مصرف ایزوپروپیل الکل

از ایزوپروپیل الکل به دلیل خواص آنتی باکتریال می توان برای تمیز کردن سطوح مختلف استفاده کرد. این ماده بهترین ضدعفونی کننده برای استفاده در بیمارستان ها و مایعات ضدعفونی کننده دست قبل از جراحی و حتی کاربردهای خانه داری است. این الکل می تواند برای تولید حلال دیگری به نام ایزوپروپیل استات، استری شود. این ماده با دی سولفید کربن و هیدروکسید سدیم و هیدروکسید پتاسیم واکنش نشان می دهد تا به ایزوپروپیل زانتات سدیم  که یک علف کش و یک معرف برای شناورسازی سنگ معدن است را تولید کند.

ایزوپروپیل الکل با تیتراکلرید تیتانیوم و فلز آلومینیوم واکنش نشان می دهد و به ترتیب ایزوپروپراکسیدهای تیتانیوم و آلومینیوم را تولید می کند که به عنوان کاتالیزور و معرف شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده را به دلیل فراریت بالا می توان برای تمیز کردن سطوح شیشه ای ، پنجره ها یا آینه ها مورد استفاده قرار داد.

این الکل برای تمیزکردن وسایل الکترونیکی نیز مورد استفاده قرار می گیرد زیرا به سرعت تبخیر شده و هیچ ماده باقی مانده ای به جا نمی گذارد که باعث آسیب رسیدن به وسایل الکترونیکی شود. این ماده را می توان برای پاک کردن اثر انگشت از روی CD و DVD نیز بکار برد زیرا سطح آنها را خراب نمی کند.

همچنین این الکل را می توان روی عضلات دردناک استعمال کرد تا درد و تورم آن کاهش یابد زیرا باعث افزایش جریان خون در محل شده و درد و التهاب را کاهش می دهد. به عنوان نگهدارنده نمونه بیولوژیکی ، ایزوپروپیل الکل جایگزین نسبتاً غیر سمی برای فرمالدئید و سایر مواد نگهدارنده مصنوعی است و در استخراج DNA نیز مورد استفاده قرار می گیرد. این الکل به عنوان یک ماده خشک کننده آب برای پیشگیری از سندرم گوش شناگران مورد استفاده قرار می گیرد.

کاربردهای صنعتی ایزوپروپیل الکل

عمده کاربردهای ایزوپروپیل الکل شامل کاربرد آن به عنوان حلال است. کاربردهای مستقیم آن شامل فرمول بندی علف کش ها و آفت کش ها ، جوهر ، پوشش های سطحی و تولید رزین است. این ماده همچنین برای رقیق کردن اسانس ها به دلیل چگالی کمتر ، نقطه جوش و سمیت پایین استفاده می شود. الکل ایزوپروپیل در صنایع برای پاک کردن تخته مدار و نیمه رساناها ، برای تمیز کردن و حذف چسب ، شار لحیم ، لکه ها ، گرد و غبار و سایر مواد خورنده مورد استفاده قرار می گیرد.

صنعت چاپ از آن به عنوان پاک کننده برای تجهیزات ، در چاپ گراور و فلکسوگرافی و لیتوگرافی استفاده می کند. ایزوپروپیل الکل در تولید لاستیک و همچنین رقیق کننده و استخراج کننده در شیمی استفاده می شود و فلز را رنگ و چربی زدایی می کند.

در تولید مدار چاپی (PCB) الکل ایزوپروپیل برای تسطیح لحیم کاری ، تراش و هدایت سوراخ های PCB مناسب است. روغن ، گریس و مایع هیدرولیک توسط IPA به راحتی از بین می رود.