تری سدیم فسفات(Trisodium phosphate)

خواص تری سدیم فسفات

تری سدیم فسفات (trisodium phosphate) به دو شکل هیدراته (بلوری) (12 آبه، dodecahexahydrate) و بدون آب وجود دارد. نوع بلوری آن به صورت بلورهای بی رنگ تا سفید می باشد و نوع بدون آب آن به صورت پودر سفید یا گرانول وجود دارد. نوعی ترکیب از سدیم و فسفر است که فرمول شیمیایی ان Na₃PO₄ می باشد.

فرمول شیمیایی :Na₃PO₄

جرم مولی: 163.94gr/mol 

سایر نام های تری سدیم فسفات: سدیم فسفات TSP ، E339 ،  تری سدیم اورتوفسفات ، پنتا سديم

شکل ظاهری : جامد پودری 
 

تولید تری سدیم فسفات

تری سدیم فسفات از واکنش اسید فسفریک ، سدیم هیدروکسید و سدیم کربنات  تشکیل می شود.واکنش اسید فسفریک به همراه کربنات سدیم به تنهایی موجوب تشکیل دی سدیم فسفات می شود. 

Na₂CO₃ + H₃PO₄ → Na₂HPO₄ + CO₂ + H₂O

Na₂HPO₄ + NaOH → Na₃PO₄ + H₂O

محلول 1 گرم در 100 میلی لیتر آن، pH برابر با 11.5-12.5 خواهد داشت. pH =12  به این معنی است تری سدیم فسفات یک ترکیب قلیا (بازی) است و می تواند ذرات چربی و روغن ها را تجزیه کند. تری سدیم فسفات، اغلب به طور خلاصه سدیم فسفات نامیده می شود. سایر نام های متداول آن، TSP ، E339 و تری سدیم اورتوفسفات و پنتا سديم می باشد. 

تری سدیم فسفات (Na₃PO₄) ترکیب شیمیائی امولسیون کننده ، بافر ،  و در آب نسبتاً قابل حل (هر 14 گرم آن در 100میلی‌لیتر آب 25 درجه سانتی‌گراد قابل حل است). در صنایع غذائی از این ترکیب برای حفظ لزجت شیر و جلوگیری از جدا شدن فاز آبی در شیر منجمد ، استفاده می‌شود.تری سدیم فسفات (Na₃PO₄) یک ضدرسوب است که به کنترل خوردگی نیز کمک می کند. بجای افزودن چندین ماده شیمیایی به عنوان ضد رسوب، بازدارنده خوردگی، پراکنده ساز ، تنظیم کنندهpH و پایدارکننده سختی آب به سیستم های خنک کننده آب، می توان تری سدیم فسفات را به سیستم افزود که هم مشکل تشکیل رسوب و هم خوردگی را حل می کند. سدیم تری فسفات به عنوان یک بازدارنده آنیونی عمل می کند. 

. این ماده در تولید لاستیک ، شوینده ها و چاپ عکس کاربرد دارد.در پودرهای لباس شویی باعث از بین رفتن سختی آب می شود، همچنین به عنوان مواد نگه دارنده نیز گزینه خوبی به حساب می آید.تری سدیم فسفات به عنوان افزودنی خوراکی در ایالات متحده آمریکا و اتحادیه و اروپا و ... تایید شده است. کاربرد اصلی آن در صنایع غذایی، تنظیم اسیدیته می باشد. همچنین همراه با سایر فسفات ها، برای اصلاح رنگ غلات استفاده می شود. تری سدیم فسفات به عنوان امولسیفایر در سس های پنیری مصرف می شود. تری سدیم فسفات (TSP) یک عامل پاک کننده قلیایی است که برای سالها به عنوان پاک کننده خانگی استفاده می شود که مکانیسم آن، اختلال در غشاهای سلولی باکتری و امکان نشت محتوای آن می باشد. تحقیقات نشان داده که اسپری کردن تری سدیم فسفات، آلودگی گوشت گاو را کاهش می دهد و بنابراین از نفوذ باکتری جلوگیری می کند، بنابراین حذف سلول باکتری را ساده تر می سازد.به دلیل نگرانی های اکولوژیکی، در استفاده از تری سدیم فسفات در تولید صابون ها و شوینده ها باید دقت داشت، چون پودر خشک شده آن موجب تحریک پوست می شود. 

تری سدیم فسفات در تمرینات ورزشی، معمولا به عنوان مکمل غذایی به منظور بهبود عملکرد ماهیچه ها استفاده می شود. استفاده از تری سدیم فسفات می تواند ایجاد اسید لاکتیک در ماهیچه ها را کاهش داده و توان بدن را افزایش داده و جذب اکسیژن بافت ها را به حداکثر برساند.