ادتا 4 سدیم
ادتا 4 سدیم
این ترکیب بری اولین بار در سال 1935 توسط مونز در اثر اختلاط اتیلن دی آمین و کلرو دی استیک اسید ایجاد شد.امروزه EDTA از واکنش اتیلن دی آمین، فرمالدهید و سدیم سیانید سنتز میشود.این مسیر منجر به تولید نمک سدیم شده که در مرحله بعدی تبدیل به اسید میشود.
H2NCH2CH2NH2 + 4CH2O + 4NaCN + 4H2O → (NaO2CCH2)2NCH2CH2N(CH2CO2Na)2 + 4NH3
(NaO2CCH2)2NCH2CH2N(CH2CO2Na)2 + 4HCl → (HO2CCH2)2NCH2CH2N(CH2CO2H)2 + 4NaCl
این فرآیند سالانه برای تولید 80 هزار تن EDTA صورت میگیرد.
کاربرد
EDTA برای انحلال رسوبات آهکی به طور گسترده ای استفاده میشود. مورد عمده مصرف این ماده در جداسازی یون های فلزی موجود در محلول های آبی است. در صنعت نساجی ضمن گرفتن یون ها، از ایجاد ناخالصی در رنگ های سنتز شده جلوگیری کرده و مانع از تغییر رنگ آنها میشود. در صنعت خمیر و کاغذ از عملکرد یون های فلزی به خصوص از (Mn(II خودداری کرده و با مهار آنها کاتالیز نامتناسب هیدروژن پر اکساید (که به عنوان سفید کننده فاقد کلر شناخته میشود) را متوقف میکند. به علل مشابه به برخی مواد غذایی افزوده میشود تا مدت نگهداری آنها را افزایش دهد.
کاهش سختی آب در لباسشویی ها و همچنین در مقیاس های بزرگتر در دیگ های بخار مربوط به اتصال یون های Ca+2, Mg+2 و سایر یون های فلزی است. که در این مورد نیز از EDTA استفاده میشود . در حضور EDTA یون های فلزی رسوب میکنند به همین دلیل در اکثر شوینده ها از این ماده استفاده میشود.
حل کردن یون های آهن توسط EDTA میتواند در pH خنثی و یا اسیدی انجام شود. این ویژگی در بخش کشاورزی خصوصا کشت های هیدروپونیک(آب پایه ) اهمیت اساسی دارد. البته با توجه به این نکته که تشکیل لیگاند وابسته به اسیدیته است EDTA در بهبود حلالیت آهن در خاک های خنثی تاثیری ندارد.
به عبارت دیگر در pH نزدیک خنثی و بالاتر از آن ، آهن (III) به شکل نمک نامحلولی در میآید، که دسترسی کمتری به گونه های گیاهی حساس دارد و مطلوب نیست.
EDTA برای حذف هیدروژن سولفید از جریان گاز نیز مورد استفاده قرار میگیرد. در این تبدیل هیدروژن سولفید به عنصر گوگرد اکسید میشود:
H2S +2[Fe(EDTA)]− → 2[Fe(EDTA)]2- + 2H++ S
این ماده در جداسازی فلزات لانتانید توسط کروماتوگرافی تبادل یونی نیز کاربرد دارد. تبادل یونی امروزه به عنوان تنها روش ایجاد لانتانیدها با درصد خلوص بالاست.
ویژگی های ادتا 4 سدیم
1. کشور تولید کننده: چین
2. بسته بندی: کیسه 25 کیلویی
3. درصد خلوص: 99%
4. ادتا 4 سدیم ماده ای بیرنگ و قابل حل در آب است.
5. فرمول شیمیایی : C10H16N2O8
6. وزن مولکلولی : 292/24g/mol
صنایع داروسازی
EDTA در لیست سازمان بهداشت جهانی به عنوان یکی از داروهای بسیا مهم تلقی میشود.این ترکیب برای درمان مسمومیت به سرب و جیوه مورد استفاده قرار میگیرد. هم چنین برای حذف آهن اضافی از بدن برای درمان عوارض ناشی از تزریق های مکرر در بیماران مبتلا به تالاسمی کاربرد دارد.
در دندانپزشکی برای حذف باقیمانده های موجود در کانال ریشه و آماده کردن آن برای پر کردن دندان مورد استفاده قرار میگیرد.در قطره های چشمی به عنوانن ماده نگهدارنده افزوده میشود.
[(Cr(EDTA] در ارزیابی عملکرد کلیه نیز مورد استفاده قرار میگیرد به این صورت که به صورت داخل وریدی تزریق میشود و از میزان خروج آن از ادرار برای ارزیابی میزان تصفیه گلومرولی استفاده میکنند.
برخی پزشکان معتقدند EDTA به عناون یک آنتی اکسیدان عمل میکند و از اتصال رادیکال های آزاد به دیواره سلول های خونی جلوگیری میکند.
ایمنی
EDTA سمیت حاد ایجاد میکند(LD50 (rat) of 2.0 – 2.2 g/kg). این ماده دارای خاصیت تجمع زیستی است و از این نظر برای محیط زیست و موجودات آن ایجاد خطر میکند.
| خصوصیت | مقدار |
|---|