سدیم نیتریت(Sodium nitrite)

سدیم نیتریت Sodium nitrite

نیتریت سدیم یا سدیم نیتریت یک ماده شیمیایی معدنی  با فرمول NaNO₂ است که به شکل پودر بلوری به رنگ زرد کمرنگ است که قابل حل در آب بوده و جاذب رطوبت است که در دمای 284 درجه سانتی گراد ذوب می شود و در دمای320 درجه سانتی گراد به اکسید سدیم، اکسیدهای نیتروژن و نیتروژن تجزیه می شود. سدیم نیتریت در دو گرید خوراکی و صنعتی موجود میباشد.

افزودنی ها به منظور تازه نگهداشتن (افزایش ماندگاری) و برای بهبود رنگ ، طعم، و بافت غذا به انواع موادغذایی اضافه می شوند.  یکی از این افزودنی ها افزودن ترکیبات و مواد شیمیایی به عنوان نگهدارنده به مواد غذایی است.نگه دارنده ها از فاسد شدن مواد غذایی در اثر فعالیت باکتری ها ، قارچ ها و سایر میکرو ارگانیسم ها جلوگیری می کند. یکی از این نگه دارنده ها ترکیبات نیتریت ها نیترات ها می باشد. سدیم نیتریت خوراکی به عنوان یک ماده افزودنی برای بهبود رنگ و طعم و نیز به عنوان نگهدارنده  برای جلوگیری از فعالیت و رشد باکتری ها بخصوص کلستریدیوم بوتولینوم در  گوشت های فراوری شده ای مانند سوسیس، کالباس، ژامبون و....استفاده می شود.سدیم نیتریت رنگ صورتی وطعم مناسبی به این مواد می دهد.

سدیم نیتریت مستقیم و بدون تبدیل به ماده دیگری اثر ضد میکروبی دارد. مکانیسم اثر سدیم نیتریت بدین گونه است که با تأثیر بر روی ترکیبات سولفیدریل موجود در میکروارگانیسم ها تغییراتی در آنها ایجاد می کند که سبب اختلال در متابولیسم و در نهایت رشد و تکثیر میکربی می شد.  

اثر نگهدارندگی و ضد میکروبی نیتریت سدیم به عواملی از جمله pH، دمای محیط،  محیط بستگی دارد به گونه ای که  به ازای کاهش pH به اندازه یک واحد تولید  اسیدنیترو (HNO₂) که عامل ضد میکربی است به 10 برابر افزایش می یابد  و بهترین محدوده استفاده از سدیم نیتریت برای جلوگیری از رشد و فعالیت باکتری  کلستریدیوم بوتولینوم  pH  حدود 5 تا5/5 می باشد.

این ماده پیش ساز ترکیبات مختلف ارگانیک مثل ترکیبات دارویی، رنگ­ها و آفت کش­ها است اما شناخته شده ترین کاربرد آن به منظور جلوگیری از بوتولیسم در غذاهای آماده است. مهم ترین کاربرد سدیم نیتریت صنعتی  تولید ترکیبات ارگانونیتروژن است که این مواد به طور کلی معرف تبدیل آمینو سیتو دی آزو، که پیش ساز تولید بسیاری از رنگ ها هستند، و همچنین ساخت ترکیبات نیتروزو کاربرد دارد.

سدیم نیتریت صنعتی به عنوان ماده ضد خوردگی شناخته می شود. و جزء یکی از افزودنی ها به گریس محسوب میشود. در پزشکی نیز از نیتریت سدیم برای درمان مسمومیت به سدیم استفاده میکنند. سدیم نیتریت صنعتی در الکل و اتر به میزان کمی حل می شود و در دمای 100 درجه فارنهایت منفجر شده ، در دمای 320درجه سانتی گراد تجزیه می گردد.

ویژگی های سدیم نیتریت

1. کشور تولید کننده: BASFآلمان

2. بسته بندی: کیسه 25 کیلویی

3. درصد خلوص: 99%

4. فرمول شیمیایی سدیم نیتریت:NaNO₂

5. اسامی دیگر سدیم نیتریت: نیتریت سدیم

میزان مجاز استفاده از سدیم نیتریت

مقدار مجاز استفاده از سدیم نیتریت حدودا بین  120 تا 200ppm  می باشد. البته به ندرت ممکن است این مقدار از150ppm تجاوز کند.سازمان غذا و داروی آمریکا متذکر شده که نباید مقدار نیتریت از 200ppm و مقدار نیترات از500ppm بیشتر باشد.

کاربرد سدیم نیتریت

1. دی آزو کردن به وسیله واکنش با اسید هیدروکلریک

2. شتاب دهنده در صنایع لاستیک

3. تثبیت کننده رنگ

4. صنایع عکاسی

5. صنایع رنگ سازی

6. به عنوان واکنش گر در شیمی تجزیه